Ο ελληνισμός μου και οι Έλληνε‪ς‬

Από τα γραπτά του Ίωνα Δραγούμη αποδεικνύεται ότι ο διπλωμάτης, πολιτικός και συγγραφέας Ίωνας Δραγούμης υπήρξε πνεύμα ανήσυχο που δεν παρέμενε προσκολλημένο σε ιδεολογίες (εθνικισμός, σοσιαλισμός, ανθρωπισμός) αλλά υπέβαλε τα παραδεδομένα σε κριτική βάσανο, καθυποτάσσοντας το κάθε τι στη δική του ιδιαίτερη προσωπικότητα. Από το 1903 μέχρι το 1909 υπηρετώντας σε διάφορα προξενεία και πρεσβείες του μαχόμενου ελληνισμού (Αίγυπτος, Μακεδονία, Θράκη, Κωνσταντινούπολη, Ρώμη) κρατάει σημειώσεις. Οι σημειώσεις αυτές, ημερολογιακού χαρακτήρα, εκδίδονται το 1927 υπό την επιμέλεια του αδελφού του Φίλιππου Δραγούμη με τον τίτλο «Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες». Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα του έργου: «Οι δημοκρατίες είναι ελληνικό πολίτευμα, ολιγαρχικές όμως δημοκρατίες. Κάθε πολιτεία ελληνική, κάθε αποικία το έχει και το είχε. Και μόνον οι τύραννοι έκαναν πολιτική δουλειά όπως πρέπει.», «Θέλω να είμαι ωραίο δείγμα ανθρώπου Έλληνος. Να, σκοπός μιας ζωής!», «Αν θέλωμε να βγούμε νικητές, μεις οι Έλληνες, πρέπει να κάμωμε τα παιδιά μας διαφορετικά από μας.», «Οι Έλληνες πάσχουν από μια θεόρατη τεμπελιά. Αρρώστια; Κούραση; ἤ πρόσκαιρη στεναχώρια από τον πολύ πλούτο πού έχουν μέσα τους; Απαισιοδοξία της δύναμης, κατά τον Nietzsche.», «Και αν το έθνος μου χάνεται ή είναι να χαθή, δεν πρέπει να λυπούμαι πάρα πολύ· είμαι ακόμη άνθρωπος.».