Ο μικρός Πλούταρχο‪ς‬

Ο Μικρός Πλούταρχος εκδίδεται το 1900 από το Σύλλογον προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Ο Μελάς έχει περιλάβει σε αυτό του το βιβλίο δώδεκα βιογραφίες επιφανών και εξόχων ανδρών της αρχαιότητας. Θησέας, Λυκούργος, Σόλωνας, Θεμιστοκλής, Αριστείδης, Κίμωνας, Περικλής, Σωκράτης, Επαμεινώνδας, Πελοπίδας, Δημοσθένης και Φωκίωνας ψυχογραφούνται μέσα στις σελίδες του βιβλίου με σαφή ηθοπλαστική και παιδαγωγική πρόθεση από πλευράς συγγραφέα.

Ο Μελάς γράφει για να διαβαστεί από τα Ελληνόπουλα, γράφει για να εμπνεύσει εθνικά ιδεώδη, γράφει για να διδάξει και να διαπλάσει αγνές ψυχές. Γνωρίζει τη μορφωτική δύναμη που έχει το βιβλίο καθώς και την έμφυτη ανάγκη των παιδιών και των νέων για πρότυπα και ήρωες. Και ποιοι ήρωες είναι καλύτεροι από αυτούς που συγκαταλέγει στις σελίδες του βιβλίου του για να εμπνεύσουν και να οδηγήσουν τη νέα γενιά Ελλήνων προς νέα κατορθώματα, νέες εθνικές κατακτήσεις, νέο μεγαλείο;

Τα Ελληνόπουλα δεν έχουν ανάγκη τις μυθοπλασίες των Ευρωπαίων για να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον, σκέφτεται ο Μελάς. Έχουν στη διάθεσή τους τις ένδοξες ιστορικές μορφές της αρχαίας Ελλάδας, τους πρωταγωνιστές ανείπωτου εθνικού μεγαλείου. Το ζωντανό παράδειγμα, το φωτεινό ιστορικό παράδειγμα είναι εκείνο που με τρόπο φυσικό θα καλλιεργήσει την ψυχή των παιδιών και των νέων, δημιουργώντας νέους καλούς καγαθούς πολίτες, έθνος δυνατό με στέρεες βάσεις και μέλλον ελπιδοφόρο…