ไม่มีศาสนา
ณ สวนอุศมมูลนิธิ เมื่อ ๒๗ มกราคม ๒๕๑๐
Beschreibung des Verlags
สำหรับวันนี้จะยกตัวอย่าง เช่นว่า คนโง่คนบุถุชนธรรมดา ก็จะต้องรู้สึกว่ามีศาสนานั้น มีศาสนานี้ แล้วไม่เหมือนกัน ถึงกับเป็นปรปักษ์กันก็มี; เช่น มีคริสเตียน มีอิสลาม มีพุทธ ไม่เหมือนกัน คัดค้านกัน เป็นปรปักษ์กันก็มี คำพูดอย่างนี้เรียกว่าคนพูด พูดตามความรู้สึกของคน; มันก็มีศาสนาที่เป็นข้าศึกแก่กันและกัน. ถ้าผู้ที่รู้ธรรมะเข้าถึงเนื้อธรรมะของศาสนาแล้ว จะรู้สึกว่าเหมือนกัน; แม้จะพูดว่า มีพุทธ มีคริสต์ มีอิสลาม, อะไร; ก็จะพูดว่า ข้างในมันเหมือนกัน; ถ้ารู้ธรรมะยิ่งขึ้นไปอีกจนถึงชั้นสูงสุด ก็จะรู้สึกว่า ไม่มีสิ่งที่เรียกว่าศาสนาเลย; ไม่มีพุทธ ไม่มีคริสต์ ไม่มีอิสลาม; มันจะมีเหมือนกันหรือขัดกันอย่างไรได้ มันก็มีไม่ได้ ฉะนั้นคำพูดที่เรียกว่า ไม่มีศาสนาเลยนั้นแหละคือเป็นภาษาธรรมะชั้นสูงสุด จะเข้าใจหรือไม่เข้าใจก็สุดแท้; มันอยู่ที่ผู้นั้น ๆ ต่างหาก ไม่ได้อยู่ที่ความจริง หรือไม่ได้อยู่ที่ศาสนา. /ท่านพุทธทาสภิกขุ (www.bia.or.th)