RETURN OF A KING

शहाशुजाउल्-मुल्कलातरुणवयातचआजोबाअहमदशहाअब्दालीयांनीस्थापनकेलेलंदुर्राणीसाम्राज्यवारसाहक्कानंमिळालं.जगातलासर्वांतमोठाहिराकोह-इ-नूर-कोहिनूर,(प्रकाशाचापर्वत)आणि‘फखाज’(पुष्कराज!)नावाचंमाणिकहीयाघराण्यातलीदोनअत्यंतमौल्यवाननाहीशीझालेलीरत्नंशहाशुजानेविश्वासातल्यामाणसांकरवीपरतमिळवली.शहाशुजाहाउच्चविद्याविभूषित,हुशार,निश्चयीआणिअविचलवृत्तीचाआणिमित्रांशीअसाधारणनिष्ठेनंवागणाराहोता.संपूर्णआयुष्यातत्यालावारंवारगंभीरआपत्तींनासामोरंजावंलागलं;परंतुतोकधीहीखचलानाहीकिंवानिराशहीझालानाही.त्याच्यासंपूर्णआयुष्यातआशावादहेचत्याचंबलस्थानठरलं.शुजाच्याअंगीअनेकदोषहोतेआणित्यानंअनेकदाचुकीचेनिर्णयघेतले;परंतुजेव्हानोव्हेंबर१८४१मध्येबंडउसळूनदाराशीसंकटयेऊनउभंराहिलं,तेव्हाकार्यक्षमतेनंत्याचालष्करीप्रतिकारकरणारासंपूर्णकाबूलमधलाएकमेवमाणूसफक्तशहाशुजाहोता.‘अकार्यक्षमब्रिटिशआश्रयदात्यांच्यासेनेवरअवाजवीभिस्तटाकणं,हीत्याचीसर्वांतमोठीचूकठरली.’शुजाचंखूपसंआयुष्यजसंअपयशाच्याछायेतव्यतीतझालं;त्याचपद्धतीनंत्याच्यावादळीआयुष्याचीअखेरझाली.