Ο ζητιάνο‪ς‬

Το 1896 όταν και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Εστία, η νουβέλα ο Ζητιάνος, ο Ανδρέας Καρκαβίτσας ήταν ήδη γνωστός στο αναγνωστικό κοινό της εποχής, μέσα από τα διηγήματα αλλά και τις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις. 

Το πρόβλημα των επαγγελματιών ζητιάνων στα Κράβαρα της ορεινής Ναυπακτίας, τον πρωτοαπασχόλησε ως φαινόμενο στις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις «Κράβαρα» (1890), εγείροντας παράλληλα, όπως είναι φυσικό, τις αντιδράσεις των ντόπιων.

Ο πρωταγωνιστής του έργου, ο Τζιριτόκωστας, είναι ένας επαγγελματίας ζητιάνος, που εξαπατά με δεξιότητα και κακία τους κατοίκους ενός χωριού του θεσσαλικού κάμπου, λίγα χρόνια μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος. Οι κάτοικοι του χωριού βρίσκονται από τη μία σε δικαστική διαμάχη με τον Τούρκο μπέη, που επιζητά να διατηρήσει την κυριαρχία επάνω στο τσιφλίκι του, από την άλλη αντιμετωπίζουν το σκληρό πρόσωπο της ελληνικής κρατικής μηχανής, του νέου αμείλικτου δυνάστη, με τους τελωνοφύλακες, τους δικαστικούς υπαλλήλους, τις στρατιωτικές αρχές. 

Ο πανούργος και μοχθηρός ζητιάνος σε μία ατμόσφαιρα μιζέριας, εξαθλίωσης, δεισιδαιμονιών και προλήψεων, διαφθοράς και χρηματισμού, εξαπατά και εγκληματεί ανενόχλητος