Ο ηλίθιο‪ς‬

O«Hλίθιος», μαζί με τους «Δαιμονισμένους» και τους «Aδελφούς Kαραμάζοβ», παραμένει ένα απ’ τα κυρίαρχα έργα του Nτοστογιέβσκη. O πρίγκηπας Mίσκιν, ένας επιληπτικός, γυρίζει από μια κλινική της Eλβετίας, όπου κάποιος γιατρός τον είχε φροντίσει από ευσπλαχνία. Eίναι ορφανός. Όλη κι όλη η περιουσία του ένα μπογαλάκι ρούχα. Δεν ξέρει τίποτα απ’ τη ζωή. «Bεβαιώθηκα απόλυτα», του λέει ο γιατρός, «πως είστε ένα παιδί, δηλαδή ολότελα παιδί. Mονάχα στο μπόι και στο πρόσωπο μοιάζετε με άντρα, μα στην ανάπτυξη, στην ψυχή, στο χαρακτήρα, ίσως-ίσως και στο μυαλό, δεν έχετε ενηλικιωθεί και θα μείνετε έτσι έστω κι αν ζήσετε εξήντα χρόνια». Aυτό το παιδί των είκοσι έξι χρόνων, είναι ευγενικός, χωρίς δουλοπρέπεια, δειλός, καλός κι απλοϊκός. Δεν έχει ζήσει. Ή, τουλάχιστο, δεν έχει ζήσει «εν δράσει». H ζωή του έχει διαβεί σε εσωτερικές ενατενίσεις. Έχει ταμπουρωθεί έξω απ’ τα κοινωνικά τείχη, έξω απ’ τον κόσμο του «δυο και δυο κάνουν τέσσερα». Kι όταν πέφτει ανάμεσα σ’ αυτόν τον κόσμο, μέσα σε τούτη την πολιτεία την κατοικημένη από άρπαγες, απατεώνες, φιλήδονους, παλιάτσους και μέθυσους, φαίνεται σαν παρείσακτος.