Η χαμένη διάλεξη του Feynman

Ο Richard Feynman (1918-1988) ασχολήθηκε με πολλούς τομείς της φυσικής και έθεσε την ανεξίτηλη προσωπική του σφραγίδα στην προσπάθεια να κατανοηθούν τα προβλήματα της σύγχρονης φυσικής. Καθοριστική υπήρξε η συμβολή του στην κβαντική ηλεκτροδυναμική, για την οποία τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ φυσικής το 1965. Η ιδιοφυής σκέψη του, η εκκεντρικότητα, το χιούμορ και ο αντικομφορμισμός του είναι τα στοιχεία της γοητευτικής προσωπικότητάς του που ακόμη συναρπάζουν τους μελετητές του έργου του, επιστήμονες αλλά και μη ειδικούς. Επιπλέον, είναι διάσημος ως χαρισματικός δάσκαλος της φυσικής· η διδακτική δεξιοτεχνία του αντανακλάται στους τρεις τόμους των περίφημων Διαλέξεών του. 

Το 1964, ο Richard Feynman έδωσε μια διάλεξη στους πρωτοετείς του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας με θέμα «Η κίνηση των πλανητών γύρω από τον Ήλιο» —γιατί δηλαδή οι πλανήτες ακολουθούν ελλειπτική τροχιά, όπως είχε ανακαλύψει ο Νεύτων 300 χρόνια νωρίτερα. Ο Feynman ανέπτυξε την επιχειρηματολογία του και παρουσίασε την απόδειξη χρησιμοποιώντας μόνο τη στοιχειώδη γεωμετρία του λυκείου. Σε τούτο το βιβλίο, η διάλεξη του Feynman, που θεωρούνταν χαμένη για πολλά χρόνια, ανασυγκροτείται και εξηγείται με λεπτομερή και προσιτό τρόπο, μαζί με μια ιστορία των ιδεών για την κίνηση των πλανητών. Όποιος διατηρεί στη μνήμη του τη γεωμετρία του λυκείου μπορεί να την απολαύσει.


«Οι ιδιοφυείς  επιστήμονες ανήκουν σε δύο κατηγορίες: οι συνηθισμένοι επιτυγχάνουν σπουδαία πράγματα, αλλά σε αφήνουν να πιστέψεις ότι θα τα κατάφερνες κι εσύ, αν είχες δουλέψει αρκετά σκληρά· από την άλλη υπάρχουν οι “μάγοι”, που αδυνατείς να ανακαλύψεις την πηγή της έμπνευσής τους. Ο Feynman ήταν ένας “μάγος”.»

—Ηans Bethe, θεωρητικός φυσικός, βραβείο Νόμπελ


«Οι Goodstein αφηγούνται το αγωνιώδες κυνήγι ενός χαμένου ντοκουμέντου και παρουσιάζουν με ευαισθησία ένα συγκινητικό πορτρέτο του μεγάλου φυσικού. Επιπλέον, προσφέρουν μια ευχάριστη, προσιτή αλλά και εμπεριστατωμένη εισαγωγή σ’ ένα θεμελιώδες επιστημονικό πρόβλημα. Ο Feynman, από τη μεριά του, θα ανταμείψει πλουσιοπάροχα όσους είναι πρόθυμοι να τον παρακολουθήσουν στους συναρπαστικούς συλλογισμούς του.»

—I. Bernard Cohen, καθηγητής ιστορίας των φυσικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ