Harp ve Sulh

İstanbul’daki Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü ile merkezi Lizbon’da bulunan Calouste Gulbenkian Vakfi’nm ortaklaşa yayınladıkları, Fransa’daki "Türkiye Mevsimi" çerçevesinde (2009) Paris’teki Calouste Gulbenkian Kültür Merkezi ve Paris-Sorbonne Üniversitesine bağlı Uygulamalı Yüksek Araştırmalar Okulu’nun birlikte düzenledikleri bir kolokyumun ürünlerine dayalı bu kitap bize şaşırtıcı bilgiler sunuyor. İstanbul’un fethinden, Lozan Antlaşması’na kadar, birden çok medeniyetin stratejik buluşma noktasında yer alan Osmanlı İmparatorluğu, Batı Avrupa için meydan okunacak başlıca hedef konumundaydı. Avrupa kendini birkaç yüzyıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun aynasında seyretti ve onunla rekabet halinde iken bile, siyasal ve askeri gücü, yönetiminin mükemmelliği, maddi kültürünün İnceliği karşısında hayranlığını gizleyemedi. Ama özümseme ile dışlama arasında gidip gelen bu hayranlık, sonunda, onu yok etme ihtirasına yenik düştü. Peki, acaba bu gidişat tek yönlü müydü? Kuşkusuz Osmanlı İmparatorluğu da Avrupa’ya yönelik fetih ve dize getirme ihtiraslarından yoksun değildi. Osmanlı İmparatorluğu ile Avrupalı güçler arasında yüzyıllar boyunca sürmüş ilişkileri connected history (bağlı tarihler) perspektifinden ele alan Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlılar eski bilgilerimize nüanslı yaklaşımlar getirmekle kalmıyor, yeni araştırmaların sonuçlarını da gün ışığına çıkarıyor; bu çerçevede her iki tarafta öbür tarafın nasıl temsil edildiğine dair imgelere ayrıcalıklı bir yer açılıyor, yakınlaşma biçimlerine, temas mekanizma lan na ve bu temaslan kuran aracılara özel bir önem veriliyor. Kitap, Osmanlı konusunda farklı disiplinlerde uzmanlaşmış parlak bir araştırmacılar topluluğunu ve uluslararası planda öne çıkan Osmanlı tarihi uzmanlarından bazılarını bir araya getiriyor. Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlılar ayrıca, dışa açılma dinamiği çerçevesinde, belki de ilk kez, Türkiyeli okurlara İspanyol ve Portekizli araştırma cila nn çalışmalarını okuma imkânını vererek Akdeniz’in iki ucundaki tarihçilik anlayışlarını buluşturuyor.