Wie krijgt wat - en waarom

De marktwerking van kiezen en gekozen worden

Tot voor kort richtten economen zich vooral op markten voor goederen en diensten waar de prijzen de doorslaggevende factor zijn bij het bepalen wie wat krijgt. In zo’n markt beslis je wat je wilt en als je het kunt betalen kun je het krijgen.

Maar in de huidige economie gaat het vaak al lang niet meer zo. Wat jij wilt hebben, moet jou ook willen hebben.

Koppelen (matching) is economenjargon voor de manier waarop in het leven veel zaken die wij (willen) kiezen, ook óns moeten kiezen. Je kunt niet bij Google gaan werken door een mailtje te sturen dat maandag je eerste werkdag is. Je moet ook nog worden aangenomen. De kiezer moet zelf ook gekozen worden. Op een markt is sprake van koppelen als de prijs niet het enige is wat bepaalt wie wat krijgt.

Wie krijgt wat – en waarom gaat over koppelen én over marktdesign, de nieuwe economie van het koppelen. Marktdesign lost problemen op, of helpt daarbij, die bestaande markten niet aan kunnen. Het geeft ons nieuwe inzichten in de vraag naar wat ‘vrije markten’ nu echt vrij maakt. En hoe we hiermee ons voordeel kunnen doen.

Alvin E. Roth is hoogleraar Economie aan de Stanford Universiteit en emiritus hoogleraar van Harvard Universiteit. Hij leverde belangrijke bijdragen op het gebied van de speltheorie, marktdesign en experimentele economie. Hij kreeg bekendheid door zijn inzet om theoretische economie toe te passen bij het oplossen van ‘echte’ problemen. In 2012 kreeg Roth de Nobelprijs voor de Economie, samen met Lloyd Shapley.