Då Ivan Iljitsj døydde

Lev Tolstoj er ein bauta i russisk litteratur, og forfattaren har dessutanpåverka moderne litteratur verda over. Anton Tsjekhov, James Joyce, Virginia Woolf, Marcel Proust, William Faulkner – alle desse hylla han som ein av dei fremste forfattarane gjennom tidene.


Då Ivan Iljitsjdøydde (1886) er ei lita perle av ei bok, som ofte har drukna i merksemda rundt dei store romanane Tolstoj er kjend for. Men denne langnovella er noko av det mest personlege han skreiv. Den nådelause skildringa av det uekte, overflatiske livet som Ivan Iljitsj har levd, verkar moderne – nesten samtidig. Utanhøflege omsyn til lesaren, viser Tolstoj fram sjukdommen og døden i all si gru. Korleis leve eit meiningsfullt liv med den meiningslause døden som det einaste heilt sikre? Spørsmålet er like essensielt snart halvtanna hundreår seinare.


Lev Nikolajevitsj Tolstoj (1828–1910) blei fødd inn einvelståande aristokratisk familie. Han begynte å skrive under militærtenesta og blei raskt ein folkekjær forfattar i heimlandet.


Sjølv om han var adeleg, var han oppteken av bøndene sine levekår og var eintydelegreformtilhengar og seinare også anarkist. Som tidleg pasifist skulle han kome til å påverke sentrale personar i verdshistoria som Mahatma Gandhi og Martin Luther King.