Kubuś Fatalista i jego pan

Kubuś Fatalista i jego pan, fr. Jacques le fataliste et son maître – składająca się głównie z dialogów powiastka filozoficzna napisana przez francuskiego filozofa i pisarza Denisa Diderota w latach 1765-1780, a wydana w 1796 r. Ujęta została w niezbyt wyraźną ramę fabularną. Wędrówki tytułowych bohaterów i ich dysputy składają się na obraz nowego świata, w którym zanika granica między panem i sługą. Sprytny, zaradny Kubuś jest co prawda fatalistą, jednak wbrew tym deklaracjom nie godzi się na zło świata i wierzy, że dobro i sprawiedliwość muszą wreszcie zatriumfować. Kubuś jest prawdziwą maszynką do snucia zabawnych, przewrotnych opowieści, często przerywanych dygresjami. Otwarta forma tej powiastki filozoficznej przypomina eksperymenty prozy XX wieku.