Nie-Boska komedia

Najwybitniejsze dzieło Zygmunta Krasińskiego i arcydzieło polskiego romantyzmu, nawiązujące w tytule do Boskiej komedii Dantego, to dramat metafizyczny, historiozoficzny i polityczny. Jednym z kluczowych problemów utworu i tłem dla jego akcji jest szczególny moment przesilenia historii, mający wszelkie znamiona rewolucji. W Nie-Boskiej komedii tym wydarzeniem jest zmierzch feudalizmu, ukazany przez Krasińskiego na podobieństwo rewolucji francuskiej. Wielka społeczna przemiana oznacza koniec panowania arystokracji, do której zaliczał się sam autor.

Jednak perspektywa historiozoficzna nie przesłania twórcy bieżących problemów kraju, znajdującego się wówczas w trudnym położeniu politycznym – powstająca krótko po upadku powstania listopadowego Nie-Boska komedia to także głos w sprawie klęski narodowego zrywu. Utwór podzielony został na dwie części: w pierwszej, traktowanej przez badaczy jako dramat rodzinny, autor ukazuje porażkę w perspektywie jednostkowej; druga traktuje przede wszystkim o ideach społeczno-politycznych.

Znakomity Wstęp Marii Janion stanowi niezastąpiony przewodnik po jednym z najambitniej zakrojonych dzieł polskiej literatury.

Książka ukazuje się w cyklu Wzorcowe tomy BN na stulecie serii.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Zygmunt Krasiński

Zygmunt Krasiński (1812–1859) – poeta romantyczny, dramatopisarz, powieściopisarz, epistolograf. Do początku XX wieku uznawany za twórcę równego Mickiewiczowi i Słowackiemu, później jego pozycja zaczęła być kwestionowana; przez nowszych badaczy krytykowany m.in. za konserwatyzm w kwestiach społecznych i antysemityzm. Urodził się w Paryżu, w rodzinie arystokratycznej, jego ojciec był generałem armii napoleońskiej. Początkowo kształcił się w domu. W 1827 rozpoczął studia prawnicze na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim, od 1829 kontynuował naukę w Genewie, gdzie poznał m.in. Adama Mickiewicza. Debiutował powieścią gotycką Grób rodziny Reichstalów (1928). W roku 1833 wydał powieść Agaj-Han. W tym samym czasie rozpoczął prace nad Nie-Boską komedią, wydaną w roku 1835. Od tej pory dziełom Krasińskiego towarzyszyła refleksja historiozoficzna oraz filozoficzny namysł nad ideą czynu. W rok po Nie-Boskiej komedii wydał anonimowo kolejne wielkie dzieło – Irydiona, w roku 1843 – także anonimowo – poemat Przedświt, a w latach 1845–1848 cykl Psalmy przyszłości.

Maria Janion

Maria Janion (1926) – historyczka literatury, krytyczka literacka, badaczka romantyzmu, profesorka i wieloletnia członkini Instytutu Badań Literackich PAN. Autorka licznych prac naukowych, szkiców i artykułów rewidujących znaczenia XIX-wiecznych dzieł z kanonu literatury polskiej i europejskiej. Twórczyni koncepcji w nowatorski sposób sytuującej myśl romantyczną we współczesnej kulturze, literaturze i sztuce. Jej niezwykle bogaty i szeroki dorobek naukowy od lat stanowi inspirację dla kolejnych pokoleń badaczy w licznych dziedzinach humanistyki. Do najważniejszych publikacji autorki należą Romantyzm. Studia o ideach i stylu (1969), Gorączka romantyczna (1975), Czas formy otwartej (1984) oraz Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencji ludzi i duchów (1991).