Wpływ filozofii Karla Marksa na jego poglądy i teorie ekonomiczne

W Polsce Marksem zajmować się jest ciężko. Być może wynika to z łączenia nazwiska niemieckiego filozofa z systemem politycznym, który w naszym kraju jest tematem niezwykle wrażliwym. Wspominanie Marksa nieraz wywołuje ironiczne uśmiechy na twarzy lub nieraz trwogę, gdyż z pewnością w części umysłów naszych rodaków pojawia się jedno jedyne skojarzenie. Błędne, ponieważ Karl Marks nie stoi ani za reżimem ani nawet nie można bezpośrednio łączyć go z leninizmem. Teorie Marksa należy interpretować poprzez kontekst historiozoficzny, a także biegła znajomość podstawowych zasad ekonomii jest wskazana. W rzeczywistości teoria Karla Marksa jest jednym z ważniejszych eksperymentów i owoców pracy XIX-wiecznych łącząca w sobie podstawy niemieckiej filozofii, angielską myśl ekonomiczną i nowoczesny francuski socjalizm. Myśl Marksa to przede wszystkim synteza wielu wniosków z wielu obserwacji w okresie rozwijającego się kapitalizmu. 


Teorie Karla Marksa stały się niebezpiecznym punktem wyjścia do kolejnych interpretacji, być może zbyt śmiało wysnutych. Przede wszystkim jednak chcę pokazać, że Marksa trzeba próbować zrozumieć i że jest to filozofia odważna, wizjonerska i w pewien sposób rewolucyjna dla tego okresu. Brak odpowiedniego kontekstu przyćmiewa prawdziwą wartość tej filozofii, co pokazuje powszechne jej niezrozumienie. Postaram się wytłumaczyć fenomen tej myśli ekonomiczno-filozoficznej i zaznaczyć te momenty, gdzie założenia są zbyt proste lub które stały się podstawą błędnych interpretacji. Interpretacji zniekształcających, upraszczających, wulgaryzujących, instrumentalizujący tę myśl, by osiągnąć postawione sobie cele polityczne.


Praca przygotowana w ramach konwersatorium z Historii Ekonomii pod kierunkiem dr Łukasza Hardta.

Uniwersytet Warszawski Wydział Nauk Ekonomicznych