Evaluation of the Correlation Between Plasma Amylase and Lipase Levels and Phthalate Exposure in Pubertal Gynecomastia Patients / Fitalat Temasi Ile Plazma Amilaz Ve Lipaz Duzeyleri Arasindaki Iliskinin Pubertal Jinekomasti Hastalarinda Degerlendirilmesi (Original Article / Ozgun Arastirma) (Report‪)‬

Giris Endokrin islevleri farkli mekanizmalarla etkileyerek degisikliklere neden olan "endokrin bozucu kimyasal maddeler" son yillarda pek cok arastirmanin konusu olmustur. Bu bilesikler, endojen hormonlar uzerinde agonistik veya antagonistik etki gosterebilecekleri gibi, hucre sinyal iletim yolaklarini etkileyebilir veya almac (reseptor) "ekspresyonlarini" degistirebilirler. Pubertenin herhangi bir neden bulunmaksizin erken gorulmesi, endokrin bozucularin bu surec uzerindeki olasi etkilerini dusundurmektedir (1). Fitalatlar, yapi gerecleri, besin ambalaj gereci, tekstil, oyuncak, cocuk bakim urunleri (biberon ve emzikler dahil), kan torbasi, IV sivi torbasi, enfuzyon seti ve tibbi malzeme dahil, poli vinil klorur (PVC) tipi plastik urunlerin esnekligini ve dayanikliligini saglamak uzere plastiklestirici olarak kullanilan ve bu nedenle cok yaygin olarak karsilasilan kimyasal maddelerdir. Kozmetikler, parfumler ve sabunlar dahil kisisel bakim urunlerinde de yaygin olarak kullanilirlar ve cok buyuk hacimlerde uretilip tuketilirler. Plastik matriksinden sizmalari nedeniyle tibbi uygulamalarla temas edildigi gibi, toplumun fitalatlara temasi genellikle diyet yoluyla ve kozmetik bakim urunleri yoluyla olmaktadir. Di (2-etilhekzil) fitalat (DEHP), en yaygin kullanilan fitalat turevidir ve ornegin PVC-tibbi malzemelerde %20-40 oraninda DEHP bulunmaktadir (1-4). Di (2-etilhekzil) dahil fitalatlar, endokrin bozucu kimyasal maddeler olarak degerlendirilmektedir. Ozellikle cocuklarin bu etkiye daha duyarli oldugu bilinmektedir (1). Fitalatlar hayvan karsino-jenleridir ve fotal olum, malformasyonlar, anti-androjenik etki, teratojenite ve ozellikle laboratuvar hayvanlarinda testikuler hasar ile ureme sistemi uzerinde diger toksik etkilere neden olabilirler (3,4). Fitalatlarla dogum oncesi donemde karsilasmanin erkek sicanlarin ureme sisteminin gelisimini olumsuz etkiledigi bildirilmistir (5). Di (2-etilhekzil) fitalat, insanlar tarafindan uretilen ve maruz kalinan en yaygin fitalatlardan biridir ve plastiklere esneklik katmak icin kullanilir (3). Di (2-etilhekzil) fitalat, bir ostrojen agonisti ve testosteron antagonisti olarak kabul edilmektedir; ancak toksisite mekanizmalari tam aydinlatilamamistir (5). Mono (2-etilhekzil) fitalat (MEHP) DEHP'in ana metabolitidir ve DEHP'den daha toksiktir (4).