"93 Harbi" Sirasinda Ingilizler Ve Araplar‪.‬

Ozet: "93 Harbi" olarak bilinen Osmanli-Rus Savasi sonrasinda Buyuk Gucler arasindaki pazarliklarin "Akdeniz'deki cikarlarini korumak isteyen Ingiltere'nin Kibris'in kendisine devredilmesi karsiliginda Osmanli Devleti'ne diplomatik destek ve askeri yardim garantisi sunmasi ve boylece Osmanli Devleti'nin dagilmaktan kurtulmasi" seklinde ozetlenebilecek yonelimi Dogu Akdeniz'de yasayan Araplar acisindan onceden tahmin edilmemekteydi. Kuzeyden ilerleyen Rusya'ya karsi Ingiltere'nin Dogu'da bir us elde etmek isteyebilecegi tahmin edilebilirdi. Ancak hem Osmanli Devleti'ne yonelik Ingiliz dis politikasindaki bolunme ve belirsizlik hem de bununla baglantili olarak alinacak us ile ilgili kararsizlik, cokmesi beklenen Imparatorlugun cesitli yerlerinde korku yaratmisti. Suriye'nin de gelismelere bagli olarak isgal edilmesi muhtemeldi. Suriye'deki en yetkili Ingiliz diplomati hukumetine Suriye'nin isgal edilmesini onermekteydi. Bolgedeki Ingiliz diplomatlarin iddiasi Araplarin Ingiltere tarafindan isgal edilmeyi tercih ettigiydi. Osmanli Devleti'nde karsilasilan uluslararasi ve mali sorunlar nedeniyle isyana elverisli bir zemin vardi. Ancak bu verimli zemin bolgedeki Ingiliz diplomatlarla kimi Arap ileri gelenleri tarafindan farkli yorumlanmisti. Araplarin isgal edilecekleri korkusuyla bagimsiz bir Arap devleti kurma projesi, Kibris'in devredilmesi yoluyla iki ulke arasinda anlasma saglanmasi sonucunda islerlik kazanmadi. Bu makale, hakkinda daha once cok az arastirma yapilmis olan bu bagimsizlik hareketi girisimini ve bu projenin gundeme geldigi uluslararasi ortam ile Suriye'nin icinde bulundugu kosullari incelemektedir. Anahtar Kelimeler: 19.yuzyil, Osmanli-Rus Savasi, Suriye, Ingiltere, Rusya, Kibris, Arapcilik.