OSMANLI'NIN YÜKSELİŞ ÇAĞINDA İSLAMBOL OKÇULARI

Okçuluk insanoğlunun günümüze kadar gelen çok önemli savaş ve spor olgularındandır. Tarihin değişik devirlerinden beri ok ve yay; avlanma, savaş teçhizatı, spor gibi çeşitli alanlarda kullanılmıştır. İlk zamanlarda daha basit imal edilen ok ve yay tarihsel süreç içerisinde ilerlemiş ve gelişmiştir. Ok ve yay hemen hemen her milletin tarihinde temel harb teçhizatı olarak görülebilir.

Türklerin uzun asırlar süren hâkimiyetlerinin şüphesiz en önemli destekçilerinden birisi harb sanatına olan kabiliyet ve buna dair kültürleridir. Bu cümleden olarak ok ve yay bu kültür içinde çok mühim bir yer işgal eder. Göktürk alfabesindeki harflerden biri “ko” şeklinde okunan “ok” işaretidir. Türk edebiyatında da ok ve yay çok kullanılan iki terim olarak karşımıza çıkar. Ok sevgilinin kirpikleri ve bakışları yay ise kaşı olarak edebiyatımızda yerini almıştır. Selçuklularda okun başka manaları da vardır. Hukuki bir işaret olarak kullanılan ok ve yay Tuğrul Bey’in mektuplarında yer alır. Bağdat seferine çıkıldığında halifeye gönderilen mektupta bu ok ve yay motiflerine yer verilmiştir.

Osmanlı Devleti’nde de ok ve yay kullanımı çok yaygındı. Hatta sadece savaş zamanlarında değil barış zamanlarında da gaza niyetine ok atılırdı. Bu cümleden okçular yani kemankeşler her zaman idmanlı olup harbe hazırdırlar. Bunun için Osmanlı Devleti’nin hemen her şehrinde ok meydanlarını görmek mümkündür. Bunlardan en önemlileri İstanbul’da Ok Meydanı ve Edirne’de Musalla Meydanı’dır. Ankara’da, Bursa’da, Mısır’da, Üsküp’de, Sofya’da ok meydanlarının mevcudiyeti bilinmektedir.

Osmanlı Devleti’nde padişahlar da okçulukla ilgilenmiş ok meydanlarında menzil açmışlardır ve bu mesleğe değer vermekten geri kalmamışlardır. Özellikle II. Mahmud bizzat kemankeş olup devrinin de önde gelen kemankeşlerindendir. II. Mahmud aynı zamanda kaybolan eski menzil yerlerini ortaya çıkarmış, ayak taşlarını tespit ettirmiş, geçmiş kemankeşlerin isimlerinin kaybolmamasını sağladıgı gibi okçuluk mektebi de açmıştır. Selçuklu ve bazı Türk devletlerinde ok’un yay’a uyan bir yönünün bulunması itibariyle, kullanımına göre tâbi ve metbû şeklinde bir simge halindede kullanılmıştır.

Osmanlı Devleti’ne dünya hâkimiyeti sağlayan ok ve yay ateşli silahların ortaya çıkmasıyla kullanımı azalmışsa da bir spor aleti olarak günümüzde de mevcudiyetini korumaktadır.