نیرنگستا‪ن‬

در موضوع اعتقادات، بشر برای راهنمایی خودش به عقل اتّکا نمی‌کند، ولی به‌واسطه میل و احتیاجی که به دانستن علت وجود اشیاء دارد به قلب و احساسات و قوه‌ی تصور خودش پناهنده می‌شود. فیلسوف سرشناش، ارنست‌ هگل، در‌خصوص پیدایش خرافات و افسانه‌ها نزد اقوام اولیه بشر معتقد است که مبدأ و اصول آن‌ها همه از يك احتياج طبیعی ناشی می‌شود که به‌صورت اصل علت و معلول در قوانین عقلانی بروز کرده و به‌خصوص این خرافات در اثر حوادث طبیعی مانند رعد و برق، زمین‌لرزه، خسوف و کسوف و غیره که تولید ترس یا تهدید خطری را می‌نماید ایجاد می‌شود. لزوم وجود این حوادث طبیعی که محکوم قانون علت و معلول است نزد مردمان اولیه ثابت شده و می‌رساند که آن‌ها این خاصیت را از نیاکان خودشان، میمون‌های بزرگ، به ارث برده‌اند؛ چنان‌که در نزد سایر جانوران ذوفقار نیز دیده می‌شود.‌