O okrucieństwie

Okrucieństwo polega na umyślnym
i rozmyślnym sprawianiu cierpienia istocie żywej, czującej. Okrucieństwo jest
dla okrutnika rozkoszą najobrzydliwszą, jaka się da wyobrazić, a to dlatego,
że rozkosz ta jest w istocie swej podłością; pastwić się bowiem możemy tylko
nad istotą słabszą, bezbronną – lew w klatce na łasce jest u dziecka. Nie
dość tego, w okrucieństwie mamy najbardziej odrażającą formę podłości. Można
tłumaczyć czyn podły, spełniony ze strachu, albo dla interesu, ale podłość
dla rozkoszy pastwienia się nad tym, kto się bronić nie jest w stanie, nie
może nie budzić pogardy najgłębszej w każdym, kto ma w sobie choćby
podobieństwo jakieś tego, co się sumieniem nazywa. Okrucieństwo wprowadza w
szał, w stan bliski obłędu, i wyraz „pijany krwią“ znają wszystkie języki, że
zaś tych pijanych krwią, albo do pijaństwa takiego wzdychających, albo
przynajmniej z natury do niego usposobionych jest w każdym społeczeństwie
wielu, bardzo wielu, więc pomysły, kaprysy, fantazje tych pół-wariatów są
rzeczą groźną, dezorganizują organizm społeczny, są trucizną, paraliżującą
wysiłki wszystkich ludzi dobrej woli, skierowane ku umniejszeniu cierpienia
na ziemi. Na wysiłki te okrutnik odpowiada obelżywym śmiechem. Co tamtych
oburza i przeraża, to go pociąga i cieszy; on się zacina i zatwardza w
namiętności swojej, a okropnym tego następstwem jest to, że dla umysłów
słabych okrutnik staje się zgubnym przykładem, fatalnym inicjatorem
najpotworniejszej rozkoszy...