HASTACHA PAUS

प्रसिद्धलेखकवि.स.खांडेकरयांनीलिहिलेलाहाकथासंग्रहविविधघटना-प्रसंगांवरआधारितआहे.महात्मागांधींच्याउपदेशानुसारखेड्यातराहूनरुग्णसेवाकरणाराडॉक्टरधर्मवेड्यामाणसांनीत्याच्याकुटुंबीयांचीहत्याकेल्यामुळेअत्यंतअस्वस्थहोतो,सर्वांवररागावतो;पणपुन्हाकर्तव्यबुद्धीनेत्याचजातीतल्याएकाआजारीमुलावरउपचारकरण्यासकसातयारहोतोत्याचेवर्णन’नवामाणूस’मध्येआहे.भरपूरपैशामुळेमनातउद्भवणाऱ्याइच्छापूर्णकरूनघेतायेतात,पैशाअभावीतेशक्यहोतनाही;त्यामुळेमनुष्यवाईटमार्गालालागतो,गुन्हेगारबनतो;असेएकादुष्प्रवृत्तमाणसाचे(आत्म)कथन’गुन्हेगार’याकथेतआहे.विविधअडचणींमुळेस्वत:च्याचछोट्यामुलीचारागरागकरणारीदेशभक्ताचीगरीबविधवापत्नीवेगळ्याआशावादीदृष्टीनेश्रीकृष्णबनलेल्या,गाणेम्हणणाऱ्याआपल्यामुलीकडेपाहातेतेव्हातिच्यातझालेलाबदल’आई’याकथेतवाचायलामिळतो.एखाद्यागोष्टीविषयीमनातनिर्माणहोणाऱ्याभावनाआणिप्रत्यक्षजीवनातपडणारेत्याचेप्रतिबिंबकिंवावास्तवजीवनातहोणारेत्याचेदर्शनयातीलभिन्नतालेखकाने’माळरान’मध्येअधोरेखितकेलीआहे.आपल्याडॉक्टरमित्राकडेश्रेष्ठसंशोधकहोईनअसेवचनमागणारीसामाजिकचळवळीतभागघेणारीप्रेयसीआणिअतिश्रीमंतव्यक्तीलाशस्त्रक्रियेद्वारेपुनर्जन्मदेणाऱ्याडॉक्टरला,त्यांच्याकडेमोटारमागाअसेसांगणारीत्याचीपत्नीअशादोनटोकाच्यास्त्रियांचेस्वभावदर्शन’बाहुली’याकथेतघडते.मिट्टकाळोख,जोराचेवादळआणिचित्रविचित्रआवाजांमुळेघाबरूनप्रश्नावरप्रश्नविचारणारानातूआणितारानिखळलेलापाहिल्यावरस्वत:च्यामृत्यूच्यामानसिकभयानेचकारशब्दनकाढणारेआजोबा’भीती’कथेमध्येपाहायलामिळतात.कवीश्रेष्ठअसतोच;पणराजकारणाच्याखेळीमुळेकधीकधीसाधाशिंपीसुद्धाकशीबाजीमारूनजातोत्याचेविनोदीशैलीतीलवर्णन’कवी,शिंपीआणिराजकारण’याकथेतआलेआहे.सौंदर्याचीपरिसीमाअसलेल्या,रूपाचागर्वबाळगणाऱ्याअहंकारीराणीलासुद्धावृद्धपणीआरशातलेआपलेप्रतिबिंबभेडसावतराहातेअसासंदेश’आरसेमहाल’कथेतूनदिलाआहे.लग्नानंतरनव्यानवलाईचे-मृगाच्याझिमझिमपावसासारखे-दिवससंपल्यावरकाहीकारणांमुळेपती-पत्नीमध्येगैरसमजहोऊशकतात;पणत्याचेवेळीचनिराकरणझालेकीआभाळमोकळेहोते.अशाखऱ्याप्रेमाचेदर्शन’हस्ताचापाऊस’मध्येघडते.अशावेगवेगळ्याविषयांवरखांडेकरयांनीलिहिलेल्यावाचकांनाविचारकरायलालावणाऱ्याकथायामध्येआहेत.